Choroba Osgood – Schlattera – co to takiego?
Diagnoza choroby Osgood-Schlattera przysparza pacjentów o gęsią skórkę. Z racji tego, że dotyczy ona głównie osób w wieku dojrzewania – jest także bolączką dla ich rodziców, tym bardziej, że poszukiwania właściwego rozpoznania i terapii bywają ciężkie. Czym jest choroba Osgood-Schlattera i jak sobie z nią radzić?
Przyczyna bólu
Schorzenie dotyczy stawu kolanowego. Określając bardziej precyzyjnie – guzowatości kości piszczelowej, która znajduje się na przedniej powierzchni podudzia, zaraz pod rzepką. Jest to miejsce przyczepu końcowego ścięgna mięśnia czworogłowego uda, który odpowiada na wyprost kolana i jest jednym z najsilniejszych mięśni ciała człowieka.
Istnieje kilka hipotez dotyczących powstawania choroby Osgood-Schlattera. Historycznie nazywana jałową martwicą guzowatości kości piszczelowej, była zaliczana do grupy chorób o podłożu nekrotycznym (martwiczym). Uważano, że zaczyna się w wyniku nieprawidłowego ukrwienia oraz odżywienia okolicy kolana. Postępując – doprowadza do trwałego uszkodzenia tkanki kostnej i jej zanikania w miejscu przyczepu mięśniowego. Po części jest to prawda, jednak na dzień dzisiejszy badania naukowe wykazują nieco inne źródło tego problemu. Choroba jest związana z przewlekłym stanem zapalnym, spowodowanym regularnym przeciążaniem przyczepu ścięgnistego mięśnia czworogłowego. Może to nastąpić w przypadku regularnej, zbyt intensywnej aktywności fizycznej – dlatego w grupie ryzyka na pierwszym miejscu są młodzi sportowcy – głównie koszykarze, piłkarze oraz siatkarze. Na skutek ciągłych przeciążeń, może dojść do częściowego oderwania fragmentu kości piszczelowej i złamania awulsyjnego (zmęczeniowego), przewlekłego stanu zapalnego i częściowej degeneracji chrząstki wzrostowej kości piszczelowej.
Ból to największy wróg młodego sportowca
Najczęstszymi objawami choroby Osgood-Schlattera są:
- Ból pod kolanem, nasilający się zwłaszcza po wysiłku i częściowo ustępujący podczas aktywności fizycznej
- Tkliwość okolicy podkolanowej na dotyk
- Obrzęk, zaczerwienienie skóry w okolicy kolana
- Osłabienie mięśnia czworogłowego
Objawy mogą postępować wraz z przebiegiem choroby – w stanach zaostrzenia, wykonywanie nawet lekkiej aktywności fizycznej może okazać się niemożliwe. Stopniowo procesy regeneracyjne ciała odbudowują tkankę kostną i prawidłową strukturę ścięgna. Może to trwać nawet kilka – kilkanaście miesięcy. W czasie leczenia warto pomyśleć o zmniejszeniu intensywności treningów ze względu na możliwe ryzyko całkowitego oderwania fragmentu kostnego piszczeli przez mięsień czworogłowy. Całkowita rezygnacja z aktywności fizycznej nie jest dobrym pomysłem, gdyż odpowiednio ukierunkowane ćwiczenia wspomagają proces leczenia.
Diagnostyka kluczem do zdrowia!
Ze względu na mało specyficzne objawy, choroba Osgood – Schlattera może zostać pomylona z innymi, mniej groźnymi dla układu ruchu schorzeniami, które są dużo prostsze w leczeniu i nie wymagają tak radykalnych zmian w stylu życia sportowca. Przeciążeniowe zapalenie ścięgna mięśnia czworogłowego, kolano skoczka, zapalenie gęsiej stopki czy po prostu bóle mięśniowe spowodowane zbyt intensywnym wysiłkiem fizycznym mogą dawać bardzo podobne objawy. Z tego powodu bardzo ważne jest wykonanie badań diagnostycznych, które zapewnią pewność, co do diagnozy i pozwolą na zaplanowanie skutecznego leczenia.
Podstawowym badaniem powinno być wykonanie zdjęcia RTG, na którym w przypadku choroby – można wyraźnie zauważyć zmiany świadczące o jej przebiegu.
Przykład zdjęcia RTG z wyraźnie uwidocznionymi zmianami w strukturze kostnej kości piszczelowej
Leczenie opiera się o metody zachowawcze, polegające na doborze odpowiednich ćwiczeń rozciągających oraz uelastyczniających mięśnie młodego sportowca. Rehabilitacja polega także na wzmocnieniu odpowiednich partii mięśniowych kończyn dolnych. Wspomagająco można stosować fizykoterapię oraz kinesiotaping a także NLPZ (niesterydowe leki przeciwzapalne). Leczenie farmakologiczne powinno być jednak używane tylko w ostateczności, gdyż w przypadku młodej osoby, środki przeciwzapalne mogą niekorzystnie wpłynąć na ogólny stan zdrowia pacjenta. W przypadku potwierdzonej choroby Osgood-Schlattera najważniejszą rolę odgrywa czas, dlatego nie należy przyspieszać powrotu do pełnej, intensywnej aktywności fizycznej. Cierpliwość jest kluczem do pełnego wyzdrowienia.
Bibliografia:
-
Itoh, Gento et al. “Risk assessment of the onset of Osgood-Schlatter disease using kinetic analysis of various motions in sports.” PloS one vol. 13,1 e0190503. 8 Jan. 2018, doi:10.1371/journal.pone.0190503
-
Omodaka, Takuya et al. “Relationship Between Lower Limb Tightness and Practice Time Among Adolescent Baseball Players With Symptomatic Osgood-Schlatter Disease.” Orthopaedic journal of sports medicine vol. 7,5 2325967119847978. 28 May. 2019, doi:10.1177/2325967119847978
-
Watanabe, Hiroyuki et al. “Pathogenic Factors Associated With Osgood-Schlatter Disease in Adolescent Male Soccer Players: A Prospective Cohort Study.” Orthopaedic journal of sports medicine vol. 6,8 2325967118792192. 28 Aug. 2018, doi:10.1177/2325967118792192
