Skręcenie stawu skokowego
Skręcenie stawu skokowego jest bardzo powszechna kontuzja dotyczącą osób w każdym wieku. Może się przydarzyć w szkole, sklepie, na spacerze czy podczas aktywności fizycznej. W samej Polsce odnotowuje się średnio około 200 tysięcy przypadków rocznie, z czego niemal 50% urazów stanowią urazy na boisku sportowym. Narażeni na ten rodzaj urazu są głównie koszykarze (41% urazów sportowych) jednak może on nastąpić na skutek złego postawienia kroku podczas spaceru z psem. Czym zatem jest skręcenie kostki i jakie rozwiązania na dzień dzisiejszy proponuję nam medycyna?
Przyczyny i objawy skręcenia stawu skokowego
Najczęściej występującym typem skręcenia stawu skokowego jest skręcenie boczne stanowiące 85% przypadków. Podczas urazu mogą zostać uszkodzone więzadła oraz ścięgna stawu skokowego, co skutkuje odczuwaniem bólu i w większości przypadków obrzękiem. W ostrzejszych przypadkach niemożliwe będzie obciążenie kończyny. Przyczyną urazu jest zazwyczaj:
- postawienie niesfornego kroku
- złe wylądowanie z wyskoku
- chodzenie lub trening na nierównej powierzchni
- nastąpienie na but drugiej osoby podczas aktywności fizycznej
W zależności od rozmiaru uszkodzeń – skręcenie kostki może prowokować objawy o różnym nasileniu. Lekki uraz może skutkować jedynie miejscowym bólem i delikatnym obrzękiem, który ustąpi po kilku dniach. W przypadku potężnego uszkodzenia, bez zabiegu chirurgicznego można jedynie pomarzyć o powrocie do aktywności fizycznej czy normalnego chodu.
Najczęstszymi dolegliwościami związanymi ze skręceniem stawu skokowego są:
- ból w obrębie stawu, zwłaszcza przy chodzeniu/próbie chodzenia
- tkliwość przy dotyku
- obrzęk
- krwiaki podskórne
- zmniejszony zakres ruchomości stopy
- niestabilność stawu i uczucie „niepewności” przy chodzeniu
Po urazie potrzebna może być diagnostyka stawu, w celu oceny stopnia uszkodzeń struktur stawu. Bardzo pomocne będzie wykonanie badania USG, które pomoże w precyzyjnym określeniu zmian pourazowych. W przypadku, kiedy uraz jest na tyle silny, że uniemożliwia obciążenie kończyny warto wykonać RTG stawu skokowego, dzięki któremu będzie możliwe wykluczenie złamania kości lub innych poważnych konsekwencji jak np. zerwanie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego.
Każde skręcenie wymaga terapii !!!
Leczenie skręcenia stawu skokowego z pozoru wydaje się być bardzo proste. Według klasycznej szkoły należy odpocząć przez kilka dni chłodząc nieustannie kostkę lodem. Broń Boże nią ruszać! Najlepiej dla pewności założyć gips żeby przypadkiem nie skazić ciała ruchem – największym wrogiem procesu leczenia. Uff… na szczęście przez lata nauka poszła do przodu i oferuje nam szereg skuteczniejszych metod leczniczych.W ostatnich latach popularność w leczeniu tej kontuzji zyskuje akronim P.O.L.I.C.E gdzie:
P. (protection) – oznacza ochronę stawu skokowego przez odpoczynek od wysiłku fizycznego. Nie oznacza jednak całkowitego unieruchomienia stawu!
O.L. (optimum loading), –czyli w skrócie stopniowe uruchamianie i obciążanie stawu tak szybko, jak to tylko możliwe. Pomocna będzie rehabilitacja ruchowa, ćwiczenia propriocepcji oraz terapia manualna.
I. (ice) – chłodzenie stawu. Choć dyskusja na ten temat trwa i różne źródła podają różne opinie, chłodzenie stawu w pierwszej dobie po urazie wydaje się być dobrym pomysłem, chociażby ze względu na komfort poszkodowanego. Po 24 godzinach od urazu sugeruje się, aby w miarę możliwości zaprzestać używania lodu, który regularnie stosowany może wydłużyć proces leczenia
C. (compression) – przy dużych obrzękach można posilić się kompresja przezbandażowanie lub urządzenia typu GameReady, w celu odprowadzenia obrzęku usprawnienia zakresu ruchomości. Pamiętaj jednak, że obrzęk to Twój „naturalny gips” i nie warto na siłę przyspieszać tego, co natura zaplanowała, jako skuteczny plan leczenia. Jeśli nie jesteś zawodowym sportowcem daj sobie czas!
E. (elevation) –przyjmowanie pozycji z uniesioną nogą (np. na stercie poduszek) usprawni przepływ świeżej krwi oraz wpłynie korzystnie na układ limfatyczny.
Staw skokowy jest strukturą niezwykle ciekawą i skomplikowaną w swojej budowie. Duża liczba więzadeł i połączeń chrzęstnych w zdrowym stawie gwarantuje stabilność, pewny chód i swobodny zakres ruchu. Jeśli na skutek urazu struktury stawu skokowego zostaną uszkodzone- zaburzone zostają prawidłowe wzorce poruszania się, co może skutkować nie tylko chwilowym bólem, ale także problemami pojawiającymi się po wielu latach od urazu. Przewlekła niestabilność stawu skokowego, często będąca skutkiem nieprawidłowo leczonego skręcenia może być główną przyczyną powstawania wczesnych zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu skokowego i stopy a także skutkować pozornie niezwiązanymi ze stopa problemy jak: bóle głowy, grzbietu, bioder. Z tego względu bardzo ważne jest, niezależnie od stopnia i urazu, szybkie leczenie oraz profilaktyka powikłań urazu. KAŻDE skręcenie stawu skokowego wymaga leczenia w celu przywrócenia balansu całego ciała po urazie stopy. Obciążasz swoją stopę, co najmniej 2500x dziennie – zadbaj o to, aby skonsultować się ze specjalistą, który pomoże Ci robić to dobrze!
Bibliografia:
- Al-Mohrej, Omar A., and Nader S. Al-Kenani. “Acute Ankle Sprain: Conservative or Surgical Approach?” EFORT Open Reviews, vol. 1, no. 2, 2016.
- Bellows, Rachel, and Christopher Kevin Wong. “The Effect Of Bracing And Balance Training On Ankle Sprain Incidence Among Athletes: A Systematic Review With Meta-Analysis.” International Journal of Sports Physical Therapy, vol. 13, no. 3, 2018.
- Bleakley, C M, et al. “PRICE Needs Updating, Should We Call the POLICE?” British Journal of Sports Medicine, vol. 46, no. 4, 2011.
- Delco, Michelle L., et al. “Post-Traumatic Osteoarthritis of the Ankle: A Distinct Clinical Entity Requiring New Research Approaches.” Journal of Orthopaedic Research, vol. 35, no. 3, 2016.
- Glasgow, Philip, et al. “Optimal Loading: Key Variables and Mechanisms.” British Journal of Sports Medicine, vol. 49, no. 5, 2015.
- Vuurberg, Gwendolyn, et al. “Diagnosis, Treatment and Prevention of Ankle Sprains: Update of an Evidence-Based Clinical Guideline.” British Journal of Sports Medicine, vol. 52, no. 15, 2018.
